Wszystko, co powinieneś wiedzieć o żywności przetworzonej

Hasło “żywność przetworzona” nie kojarzy się najlepiej. Przywołuje na myśl gotowe produkty o “nieciekawym” składzie, których spożywanie może mieć negatywny wpływ na zdrowie. To jednak tylko część prawdy – i to ta mniejsza. Co powinieneś wiedzieć o żywności przetworzonej?

Co to jest żywność przetworzona?

Najogólniej rzecz ujmując, żywność przetworzona to każdy produkt spożywczy poddany jakiemukolwiek procesowi przetwarzania. Oznacza to, że zostały zmienione jego skład i właściwości. Zatem żywność przetworzona to także jedzenie, które przygotowujemy samodzielnie w domach (np. mięso, które mielimy i przerabiasz na kotlety).

Przemysł spożywczy wykorzystuje natomiast różnego rodzaju procesy przetwórstwa, osiągając naprawdę zróżnicowane skutki. Efektem mogą być półprodukty lub gotowe produkty. Najważniejszy jest jednak podział na żywność przetworzoną, wysokoprzetworzoną i ultraprzetworzoną. Tak naprawdę dopiero te dwie ostatnie są groźne dla zdrowia człowieka. Wliczają się do nich m.in. kolorowe napoje i napoje gazowane, sklepowe słodycze, lody, chipsy, fast foody, dania gotowe do spożycia czy instant, tanie przetwory mięsne (parówki) oraz margaryny twarde.

Po co przetwarzać żywność?

Przetwarzanie żywności to tak naprawdę bardzo ważny proces, którego często zwyczajnie nie da się pominąć. Jego celem może być m.in.:

  • umożliwienie spożycia (np. pieczenie),
  • zwiększenie trwałości (np. kiszenie czy mrożenie),
  • wpływ na strawność pokarmu (np. gotowanie),
  • realizacja oczekiwań nt. produktu (np. dodawanie barwnika).

W jaki sposób przetwarzana jest żywność?

Żywność przetworzona to nic nowego i warto o tym mówić, by trochę odczarować to hasło. Ludzie od tysięcy lat nie tylko obierają i kroją produkty spożywcze, ale także suszą je czy kiszą. Współcześnie jednak obowiązują nowoczesne metody przetwarzania. Różnica jest natomiast taka, że w obecnych czasach nie wszystkie te metody wnoszą korzystną wartość do przygotowywanych produktów.

Przetwarzanie żywności na przemysłową skalę obejmuje:

  • operacje mechaniczne,
  • operacje wymiany ciepła i masy,
  • operacje chemiczne.

Procesy mechaniczne to przede wszystkim rozdzielanie i mieszanie na różne sposoby produktów spożywczych. W wymianie ciepła i masy chodzi natomiast o to, by przyspieszyć lub – wręcz przeciwnie, opóźnić – reakcje chemiczne i naturalne procesy biologiczne w używanych surowcach. Najbardziej skomplikowanie brzmią procesy chemiczne, takie jak hydroliza (np. białek), utlenianie czy uwodornienie. Tak naprawdę jednak i w ich przypadku nie musi dochodzić do utraty cennych składników odżywczych.

jak-przetwarzana-jest-zywnosc

Jak żywność przetworzona wpływa na zdrowie?

Musisz wiedzieć, że wcześniej wspomniana żywność wysokoprzetworzona i ultraprzetworzona rzeczywiście pozbawiona jest często niemal wszystkich wartości odżywczych. Dostarcza do organizmu głównie cukier, sól, kalorie i tłuszcze niskiej jakości.

Zdrowa dieta powinna bazować na warzywach, owocach, rybach, nabiale i produktach o niskim stopniu przetworzenia. W ten sposób ogranicza się przyjmowanie tłuszczów typu trans, cukru, syropu glukozowo-fruktozowego, soli i sztucznych dodatków. A to właśnie niestety baza tego, co znajduje się w powszechnie dostępnej żywności wysokoprzetworzonej i ultraprzetworzonej. Nadmierne jej spożywanie wpływa niekorzystnie na masę ciała, a finalnie sprzyja wzrostowi ryzyka wystąpienia chorób serca i cukrzycy. 

Żywność wysokoprzetworzona i ultraprzetworzona prowadzi także do nadciśnienia tętniczego i wzrostu cholesterolu. Zagrożony jest więc cały układ krążeniowo-naczyniowy. Nie istnieje jednak wystarczająco dużo badań, które potwierdziłyby, że to stopień przetworzenia ma wpływ na stan zdrowia. Negatywny skutek niesie w sobie skład pokarmów i brak cennych składników odżywczych.

Nie sposób zupełnie wyeliminować żywność przetworzoną ze swojego codziennego jadłospisu. Jak zresztą widać – nie jest to konieczne. Ważne jest jednak to, by unikać produktów wysoko- i ultraprzetworzonych. Oczywiście, że każdy czasem sięgnie po coś gazowanego czy zje danie instant – pamiętaj po prostu, by te produkty nie stały się podstawą twojej diety. Trzymaj się zasad zdrowego odżywiania i tylko sporadycznie pozwalaj sobie na cheat meal, a twoje wyniki i samopoczucie pozostaną w normie.

Zobacz również